Comenius Museum – Expositie Reformpedagogiek

terug naar overzicht

Comenius, een beroemde Tsjechische 17^e-eeuwse denker, schrijver en geleerde, trekt bezoekers uit de hele wereld naar Naarden om zijn graf en het aan hem gewijde museum te bezoeken. Zijn ideeën over wetenschap, theologie, politiek, filosofie en opvoeding en onderwijs hebben nog steeds invloed. Mensen die zich hierdoor hebben laten inspireren en hiervoor (sinds 2012) de jaarlijkse Comeniusprijs hebben ontvangen zijn niet de minsten. Alles over zijn leven en werk en de betekenis die hij heeft gehad, is te zien in het Comeniusmuseum. De expositie over zijn invloed op de ‘Reformpedagogiek’ uit het begin van de twintigste eeuw wordt verlengd tot eind van dit jaar, vanwege de noodgedwongen sluiting van het museum.

Jan Amos Komenský (1592-1670), een Tsjechische predikant, filosoof, politicus, wetenschapper en pedagoog, waarvan het graf in een mausoleum in Naarden-Vesting te bezoeken is…. Hoe bijzonder is dat?

Comenius

In de 17^e eeuw moest Komenský onderduiken en later vluchten, vanwege zijn (religieuze) denkbeelden. Na omzwervingen in verschillende landen kwam Comenius (zoals hij inmiddels genoemd werd) terecht in Amsterdam waar hij door de welgestelde familie De Geer werd bijgestaan. Een ‘aangetrouwde’ predikant regelde na zijn overlijden de begrafenis in Naarden.

Geschiedenis

Ter gelegenheid van Comenius’ 300^e geboortedag werd in 1892 een expositie gehouden op de zolder van het raadhuis. Dit werd de basis voor het uiteindelijke museum dat sinds 1992 aan de Kloosterstraat is te vinden. Het museum biedt direct toegang tot het mausoleum.

Rond 1930 werd Comenius in Tsjechië ‘herontdekt’ en men wilde zijn resten eigenlijk herbegraven in zijn vaderland. Naardens burgemeester heeft dat tegengehouden, wilde de grafrust niet verstoren. Het mausoleum is toen voor een symbolisch huurbedrag overgedragen en Tsjechische kunstenaars hebben het opnieuw ‘aangekleed’. In 1937 is de kapel ingewijd.

Grote invloed

Comenius heeft zich beziggehouden met verschillende aspecten. Theologie, filosofie, politiek, wetenschap en onderwijs. Alle boeken die hij heeft geschreven, zijn denkbeelden, vormen nog steeds een inspiratiebron: zijn streven naar gerechtigheid, godsdienstvrijheid, vrede, maar ook zijn progressieve ideeën over onderwijs. Vooral in Midden- en Oost-Europa is hij dan ook een bekende geleerde.

In de vaste collectie van het museum wordt hier veel aandacht aan besteed. Er zijn werken van hem te bewonderen en in een tijdlijn worden zijn leven en denken weergegeven. Hierbij wordt samengewerkt met Comeniuskenners uit Tsjechië, met name van het museum in Uherský Brod.

Expositie reformpedagogiek

Naast de vaste collectie zijn er wisselende exposities; tot het eind van dit jaar een tentoonstelling over de invloed van Comenius op latere onderwijsvernieuwers. De grondleggers voor het Jenaplan-, Montessori-, Dalton- en Vrije onderwijs zijn allemaal direct of indirect geïnspireerd door Comenius’ ideeën over onderwijs.

In deze expositie zijn, naast boeken, ook materialen te bekijken en te gebruiken. Voor kinderen zijn er extra activiteiten.

Samenwerking

Het museum is betrokken bij de omgeving; zo wordt er deelgenomen aan een geschiedenisproject van  Stichting Gooi, Vecht en Eemstreek waarbij leerlingen van groep 6 lessen over hun regio krijgen, inclusief een museumbezoek. Ook werkt men mee aan het ‘Historisch café’ in DeMess en bij het Naardense fotofestival in mei en juni is er een foto-expositie. Directeur John Exalto: “Vanwege onze achtergrond kiezen wij dan bij voorkeur voor werk van Tsjechische fotografen. Ook een tip: Dit jaar is er van mei tot september een erfgoedfestival in de regio met het thema: ‘Wereldverbeteraars, uitvinders en utopisten’. Deels een openluchtevenement, maar wij doen ook mee.” Een thema dat immers zeker bij Comenius past!

Bron: Comenius Museum