ITA | Gijs Scholten van Aschat

terug naar overzicht

Maria Kraakman debuteert als regisseur bij ITA met Cliënt E. Busken, een monoloog gespeeld door Gijs Scholten van Aschat en muzikant Jip van den Dool. De tekst is gebaseerd op de laatste roman van Jeroen Brouwers waarvoor hij de Libris Literatuurprijs 2021 won. Tegen zijn wil verblijft E. Busken op de gesloten afdeling van een instelling voor hoogbejaarden. Hij voelt zich er als een kleuter behandeld en weigert te spreken. Hij geeft zich over aan een stroom van herinneringen en observaties van zijn medebewoners en het verplegend personeel. Raaskalt hij of is hij – zoals hij zelf beweert – nog bij zijn volle verstand? Haalt hij werkelijke herinneringen op of fantaseert hij zich een rijk gevuld leven bij elkaar? Ivo van Hove: ‘Soms zijn projecten te mooi om lang op zich te laten wachten. Toen Gijs met deze heel persoonlijke roman van één van de grootmeesters van de hedendaagse roman kwam aanzetten, twijfelde ik geen moment. Dit moeten we doen en wel zo snel mogelijk. We krijgen een inkijkje in wat het is om oud te zijn in onze tijd. Gijs bewerkte vervolgens de roman. En nog mooier werd het toen Maria bereid was met deze voorstelling te debuteren als regisseur’. Maria Kraakman: ‘Het is een lot dat velen van ons wacht: we worden oud, we takelen af, we raken afgezonderd en zijn overgeleverd aan de zorg van vreemden, en we wachten op het einde… Godzijdank hebben we Jeroen Brouwers! Hij creëert een feestelijk en vlijmscherp taalmonument dat zelfs de dood op afstand houdt, ons troost en doet lachen, en laat zien dat we werkelijk vrij zijn in onze gedachten. Ik ben bijzonder gelukkig dat wij dit geestesuniversum van Cliënt E. Busken gestalte mogen geven.’ Gijs Scholten van Aschat: ‘Toen ik dit boek las, zag ik er meteen een voorstelling in. De hoofdpersoon E. Busken kan niets meer, alles is hem ontnomen, hij heeft alleen nog zijn gedachten, die hij met ons deelt. Hij bevindt zich in de laatste fase van zijn leven, waar werkelijkheid, droom en herinnering niet meer van elkaar te onderscheiden zijn. In dit bouwwerk van taal raken wij verzeild. Omdat Jeroen Brouwers, om met E. Busken te spreken ‘een welhaast religieus taalbesef heeft met een woordenvariëteit als een bloementuin’, verlangde ik bij het bewerken van het boek naar muziek. Om even aan de taal te ontsnappen. Maar ook om door de muziek uit de jeugd van de hoofdpersoon, dichter bij hem te komen. In deze voorstelling hoop ik mijn twee grote liefdes in mijn vak te combineren. Taal en Muziek. Voor het hoofd en het hart.’ "Een even virtuoze als ontroerende voorstelling." - ★★★★ Elsevier "Met zijn (Gijs Scholten van Aschat) diepe, rasperige stem is hij een heerlijke verteller, aan wiens lippen je anderhalf uur lang hangt." - ★★★★ De Standaard "Hij weet knap te schakelen tussen de man die zich soms nog een erudiete intellectueel voelt, maar dan weer een machteloze, afgetakelde man, die zich schaamt voor zijn poepluiers. Op bepaalde momenten is het samenspel met Jip va den Dool - die diverse gitaren, maar ook een orgel bespeelt - daarnaast ook nog eens voortreffelijk." - ★★★★ Nederlands Dagblad